Các loại Đòn bẩy kinh doanh: Cách tính và cách tối ưu

Đòn bẩy kinh doanh là con dao 2 lưỡi vừa giúp tối ưu doanh thu vừa tiềm ẩn những rủi ro cho doanh nghiệp. Vậy làm thế nào để sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả, cách tính  DOL, DFL dựa vào EPS cơ bản và EBIT là gì? Tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây của Tanca.

Đòn bẩy kinh doanh là gì?

Trong quản lý tài chính, thuật ngữ "đòn bẩy kinh doanh" đề cập đến việc một công ty sử dụng tài sản có chi phí hoạt động cố định hoặc nợ tài chính cố định để tăng lợi nhuận cho chủ sở hữu.

Đòn bẩy trong kinh doanh hoạt động theo nguyên tắc: một sự thay đổi nhỏ trong việc sử dụng chi phí và nguồn tài trợ sẽ dẫn đến sự thay đổi lớn trong hiệu quả kinh doanh của công ty.

Xem thêm: Hướng dẫn tính Thời gian hoàn vốn

Các loại đòn bẩy kinh doanh

Đòn bẩy tài chính

• Khái niệm

Đòn bẩy tài chính là một thuật ngữ mô tả cách một công ty sử dụng kết hợp tài trợ bằng nợ và vốn chủ sở hữu.

• Độ nghiêng đòn bẩy tài chính

Nguyên tắc của đòn bẩy là một thay đổi nhỏ trong lợi nhuận hoạt động sẽ dẫn đến thay đổi lớn hơn trong EPS của công ty (thu nhập trên mỗi cổ phiếu). Sự củng cố này được gọi là mức độ đòn bẩy (DFL).

• Công thức tính đòn bẩy tài chính

Trong đó

EPS: Lãi trên mỗi cổ phiếu = (Lợi nhuận sau thuế - Lãi sau thuế trên cổ phiếu ưu đãi) / Tổng số cổ phiếu phổ thông đã phát hành

I: Lãi vay

Q: Sản lượng bán ra

V: Biến phí trên 1 đơn vị sản phẩm

F: Phí cố định

• Tầm quan trọng của đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy là một công cụ hiệu quả được các công ty sử dụng để tăng lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu sau thuế.

Mức độ đòn bẩy được phản ánh trong tỷ lệ nợ của công ty. Các công ty có tỷ lệ nợ cao có nghĩa là mức độ đòn bẩy cao và ngược lại.

Tuy nhiên, chỉ cần một thay đổi nhỏ trong thu nhập trước lãi vay và thuế sẽ dẫn đến thay đổi lớn hơn trong tỷ lệ thu nhập sau thuế của bạn. 

Nếu thu nhập tạo ra từ tổng tài sản không đủ lớn để trang trải chi phí lãi vay thì thu nhập trên mỗi cổ phiếu sau thuế sẽ bị giảm xuống.

• Mối quan hệ giữa rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính

Rủi ro tài chính là rủi ro mà chủ sở hữu phải gánh chịu do sự biến động hoặc không chắc chắn của thu nhập trên mỗi cổ phiếu sau thuế khi công ty sử dụng vốn vay. Như đã đề cập ở trên, đòn bẩy nếu không được sử dụng một cách khôn ngoan sẽ trở thành lực hãm đối với tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của công ty.

Đòn bẩy hoạt động

• Khái niệm

Đòn bẩy hoạt động hay hành động thể hiện cách một công ty sử dụng chi phí cố định so với chi phí biến đổi.

Trong đó:

Chi phí cố định là những khoản phí không thay đổi khi có sự thay đổi trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chi phí này bao gồm khấu hao, bảo hiểm, một số chi phí điện nước, chi phí quản lý.

Chi phí khả biến là những khoản phí thay đổi khi công ty thực hiện những điều chỉnh đối với việc sản xuất kinh doanh của mình. Bao gồm chi phí nguyên vật liệu, nhân công trực tiếp, chi phí bán hàng, một phần chi phí điện nước, chi phí quản lý

• Độ nghiêng của đòn bẩy hoạt động

Tác động của đòn bẩy như sau: một sự thay đổi trong doanh thu có thể khuếch đại một sự thay đổi lớn hơn trong lợi nhuận EBIT. Mức tăng này được gọi là mức độ đòn bẩy hoặc mức độ DOL.

• Cách tính độ lớn đòn bẩy kinh doanh

Trong đó

EBIT: Lợi nhuận hoạt động (thu nhập trước lãi vay và thuế) = tổng doanh thu - tổng chi phí biến đổi - tổng chi phí cố định

Q: Sản lượng bán ra

V: Biến phí trên 1 đơn vị sản phẩm

F: Phí cố định của doanh nghiệp

DOL đại diện cho tỷ lệ thay đổi trong lợi nhuận khi doanh thu thay đổi. DOL càng lớn thì mức độ khuếch đại của thay đổi doanh thu trong lợi nhuận càng lớn.

• Tầm quan trọng của đòn bẩy hoạt động

Đòn bẩy này là một công cụ mà các nhà quản lý sử dụng để dự đoán mức độ sinh lời của họ khi thúc đẩy doanh số bán hàng. Từ đó, nhà quản lý sẽ xây dựng kế hoạch sử dụng hợp lý các loại chi phí để tăng lợi nhuận hoạt động của doanh nghiệp.

Cấu trúc chi phí có tác động đáng kể đến đòn bẩy hoạt động. Mức này lớn hơn khi một công ty có tỷ lệ chi phí cố định trên chi phí biến đổi cao hơn. Mặt khác, ở những công ty mà tỷ lệ chi phí cố định nhỏ hơn chi phí biến đổi, thì sẽ thấp hơn.

Tuy nhiên, các công ty cũng cần chú ý đến tính hai mặt. Bởi vì một sự biến đổi nhỏ trong doanh thu sẽ dẫn đến sự gia tăng lớn trong lợi nhuận hoạt động. 

Do đó, khi doanh số giảm, lợi nhuận sẽ giảm tùy thuộc vào quy mô của đòn bẩy. Vì vậy, các công ty luôn phấn đấu để hòa vốn, vì khi đó đòn bẩy hoạt động sẽ luôn dương và sẽ tác động tích cực đến sự biến đổi của lợi nhuận.

• Mối quan hệ giữa rủi ro kinh doanh và đòn bẩy hoạt động

Có nhiều yếu tố dẫn đến rủi ro kinh doanh, bao gồm:

Sự cạnh tranh của thị trường

Doanh số tiêu thụ của sản phẩm

Cơ cấu chi phí sản xuất kinh doanh

Sản phẩm đa dạng

Nhu cầu của sản phẩm trên thị trường

• Mức độ sử dụng đòn bẩy hoạt động của công ty

Có thể thấy, đòn bẩy hoạt động là một công cụ hữu hiệu giúp gia tăng lợi nhuận, tuy nhiên nó cũng chứa đựng những rủi ro kinh doanh cho doanh nghiệp. Như đã đề cập ở trên, khi sử dụng đòn bẩy hoạt động, thu nhập trước lãi vay và thuế sẽ rất nhạy cảm với những biến đổi trong doanh số bán sản phẩm.

Vì vậy, đòn bẩy hoạt động nếu không được sử dụng hợp lý sẽ dẫn đến lợi nhuận của công ty bị sụt giảm nghiêm trọng. Để vận dụng đòn bẩy kinh doanh một cách hiệu quả thì việc xây dựng một kế hoạch kinh doanh chi tiết là vô cùng quan trọng.

Đòn bẩy tổng hợp

• Khái niệm

Đòn bẩy tổng hợp là việc sử dụng kết hợp cả đòn bẩy hoạt động và tài chính để tăng lợi nhuận cho cổ đông.

• Độ nghiêng của đòn bẩy

Khi kết hợp đòn bẩy hoạt động và điều hành, một thay đổi nhỏ trong doanh số sẽ khuếch đại một thay đổi lớn hơn trong EPS (thu nhập sau thuế). Sự củng cố này được gọi là đòn bẩy tổng hợp. (DCL - mức đòn bẩy tổng hợp)

• Công thức tính đòn bẩy tổng hợp

EBIT: Lợi nhuận trước thuế & lãi vay

EPS: Thu nhập sau thuế trên mỗi cổ phiếu

I: Lãi vay

Q: Sản lượng bán ra

V: Biến phí 1 đơn vị sản phẩm

F: Phí cố định

• Ý nghĩa của đòn bẩy tổng hợp

Mức độ sử dụng đòn bẩy tổng hợp cho thấy: Khi một công ty đầu tư vào tài sản cố định bằng vốn vay, nó sẽ xác định lợi nhuận cho chủ sở hữu thay đổi như thế nào khi doanh số bán hàng thay đổi.

Xem thêm: Cách xây dựng BCP để kinh doanh

Ví dụ về đòn bẩy kinh doanh

Ví dụ đòn bẩy tài chính

Công ty ABC muốn tính độ nghiêng của đòn bẩy tài chính tại mức doanh số 300.000 đơn vị, biết chi phí cố định là 280 triệu, biến phí là 84.000/đơn vị, giá bán là 100.000/đơn vị. Lãi suất công ty phải trả là 60 triệu và thuế suất là 20%.

EBIT = 30.000 x (100.000 - 84.000) - 280.000.000 = 200.000.000 đồng

DFL = 200.000.000/ (200.000.000 - 60.000.000) = 1,43%

Điều này có nghĩa là thu nhập trên mỗi cổ phiếu thay đổi 1% sẽ dẫn đến thay đổi dương của thu nhập trên mỗi cổ phiếu là 1,43% (nếu thu nhập tăng 1% thì EPS sẽ tăng 1,43% - thu nhập giảm 1% thì EPS sẽ giảm bằng 1, 43%)

Ví dụ đòn bẩy tổng hợp

Nếu DCL = 2, doanh số thay đổi 1% sẽ làm thay đổi EPS 2% (Nếu doanh số tăng 1%, EPS sẽ tăng 2% - doanh số giảm 1% sẽ làm giảm EPS 2%).

Một ví dụ về đòn bẩy hoạt động

Công ty ABC muốn xác định đòn bẩy hoạt động của mình đối với doanh số 70.000 đơn vị, biết chi phí cố định là 120 triệu đô la, chi phí biến đổi là 21.000 đô la/đơn vị và giá bán là 54.000 đô la/đơn vị.

DOL = 70000. (54000 - 21000) / 70000. (54000 - 21000) - 120000000 = 1,05%

Điều này có nghĩa là doanh thu thay đổi 1% sẽ dẫn đến EBIT thay đổi dương 1,05% (nếu doanh thu tăng 1% thì EBIT tăng 1,05% - doanh thu giảm 1% thì EBIT giảm 1,05%).

Xem thêm: SOP là gì? Cách áp dụng

Sơ đồ mối quan hệ giữa ba loại đòn bẩy kinh doanh

Sơ đồ trên nêu rõ cách thức hoạt động và đối tượng tác động của ba loại đòn bẩy kinh doanh cùng ba yếu tố: Doanh thu - Lợi nhuận hoạt động (EBIT) - Thu nhập trên mỗi cổ phiếu.

Các nhà quản lý cần hiểu mô hình này để xác định độ lớn đòn bẩy kinh doanh phụ thuộc vào yếu tố nào, nhằm tránh nhầm lẫn chức năng của các loại đòn bẩy và sử dụng chúng một cách hợp lý, đúng mục đích, đúng cơ sở.

Lợi ích của đòn bẩy kinh doanh

Lợi ích chính của đòn bẩy là bạn có thể làm được nhiều hơn với chi phí ít hơn, tối đa hóa thành tích trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Xây dựng sự giàu có: Sức mạnh của đòn bẩy là nó giúp tăng lợi nhuận cho các khoản đầu tư tài chính của bạn, để bạn có thể xây dựng sự giàu có một cách bền vững.

Phát triển doanh nghiệp của bạn: Đòn bẩy trong kinh doanh cho phép bạn tiết kiệm thời gian và tiền bạc, tìm kiếm hiệu quả mới, nhận thông tin mới và phát triển doanh nghiệp lên một tầm cao mới.

Tăng năng suất: Tận dụng thời gian, kết nối và nhiều thứ khác giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, tăng năng suất và đạt được mục tiêu nhanh hơn.

Xem thêm: Chu trình PDCA là gì?

Cách sử dụng đòn bẩy trong kinh doanh hiệu quả

Để sử dụng đòn bẩy kinh doanh nhằm nâng cao tốc độ tăng trưởng của công ty, yếu tố đầu tiên nhà quản lý cần quan tâm đến là dòng tiền. Bởi vì nguyên tắc đòn bẩy là cách các công ty sử dụng chi phí và vốn vay một cách hiệu quả.

Để đòn bẩy hoạt động, hãy tập trung vào việc sử dụng đòn bẩy tạo ra lợi nhuận ròng nhiều nhất cho công ty.

Cần lưu ý rằng việc sử dụng đòn bẩy có ảnh hưởng rất lớn đến cách thức hoạt động của một doanh nghiệp, vì vậy với tư cách là chủ doanh nghiệp, bạn phải tính toán cẩn thận và lường trước các lựa chọn của mình để có thể điều hành doanh nghiệp kịp thời và ứng phó kịp thời đến rủi ro.

Ví dụ, nếu một công ty sử dụng đòn bẩy tài chính nhưng không sử dụng hiệu quả vốn vay, trong trường hợp lợi nhuận trước lãi vay và thuế tạo ra nhỏ hơn số lãi vay phải trả, điều này sẽ dẫn đến tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu giảm nhanh hơn. Nếu không có biện pháp đối phó rất dễ dẫn đến thiệt hại nặng nề.

Phần mềm quản trị doanh nghiệp Tanca

Bên cạnh đòn bẩy trong kinh doanh, các công ty còn phải ứng dụng công nghệ phần mềm vào hoạt động và quản lý nếu muốn đạt mức tăng trưởng vượt bậc. Với phần mềm quản lý doanh nghiệp tổng hợp Tanca, nhà quản trị có thể theo dõi trực tiếp tình hình hoạt động của công ty thông qua các loại báo cáo chi tiết và trực quan:

• Thay đổi báo cáo, thông tin cá nhân
• Báo cáo tiến độ công việc/dự án
• Báo cáo tình hình và kết quả kinh doanh
• Ngoài ra, khi sử dụng phân hệ Tanca CRM, doanh nghiệp sẽ vận hành đơn giản và trơn tru hơn bao giờ hết nhờ:
• Chuẩn hóa mọi quy trình trong công ty
• Dễ dàng theo dõi tiến trình của bạn
• Chủ động hơn trong công việc
• Thu nhập và chi phí được lưu trữ trong hệ thống để dễ dàng tổng hợp
• Thông tin và dữ liệu khách hàng có sẵn 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần

Hy vọng qua bài viết trên đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về đòn bẩy kinh doanh và ứng dụng vào doanh nghiệp để thúc đẩy tăng trưởng. Để được tư vấn miễn phí về phần mềm quản trị doanh nghiệp, quản lý bán hàng Tanca, hãy liên hệ cho chúng tôi thông qua hotline.